KADİR GECESİ, İTİKAF, BAYRAM

Hamd, alemlerin rabbi, her şeyin maliki, hayır ve şerri kudret elinde tutan Allah’a mahsustur. Salat-u Selam Efendimiz Muhammed’e, pak ailesine, seçkin nesil olan sahabilerine ve kıyamete kadar onların izinden gidecek olanların üzerine olsun.

KADİR GECESİ, İTİKAF, BAYRAM:

Hamd, alemlerin rabbi, her şeyin maliki, hayır ve şerri kudret elinde tutan Allah’a mahsustur. Salat-u Selam Efendimiz Muhammed’e, pak ailesine, seçkin nesil olan sahabilerine ve kıyamete kadar onların izinden gidecek olanların üzerine olsun.

Şüphe yok ki Allah’u Teala ümmet-i Muhammed’e büyük lütuflar ihsan etmiş ve sair ümmetlerden faziletli kılmıştır. Yüce Mevla şöyle buyurmuştur:

“Siz, insanlar için gelmiş en hayırlı ümmetsiniz.”

Bu faziletin bir tezahürü olarak bu ümmete “alemlere rahmet” Enbiya 107 olarak nitelediği, “andolsun ki sen elbette muazzam bir ahlaka sahipsin” Kalem 4 diye övdüğü en faziletli peygamberini göndermiştir.

Bu ümmete “Şüphesiz ki bu Kur’an en doğru yola hidayet eder.” İsra9, “Biz sana kitabı her şeyi beyan edici, hidayet ve rahmet vesilesi, Müslümanlara da müjde olarak indirdik.” Nahl 89 vasıflarını haiz en faziletli kitabı indirmiştir.

Zamanların en hayırlısını, mekânların en faziletlisini bu ümmete mahsus kılmıştır. Nice hayır mevsimleri ihsan etmiş bu mevsimlerde işlenen salih amellerin sevabını kat kat katlamıştır. Rasulullah (s.a.v.) bu hususu şu buyruğuyla beyan etmiştir:

Abdullah b. Ömer (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre Nebi (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

“Sizinle, sizden önce gelen ehli kitap (Yahudi – Hristiyanların) misali, (iş yaptırmak için) işçi tutan bir zata benzer. Der ki: Kim sabah vaktinden öğlene kadar bir kırat karşılığında çalışır? Yahudiler çalıştılar.

Sonra dedi ki: Kim gün ortasından ikindiye, bir kırat karşılığında çalışır? Hristiyanlar çalıştılar. Sonra dedi ki: Kim ikindi vaktinden güneş batıncaya kadar iki kırat karşılığında çalışır? İşte bunlar sizlersiniz.

Yahudiler ve Hristiyanlar böyle olmasından rahatsız oldular. Dediler ki: Neden biz daha çok çalışıyor daha az ücret alıyoruz? Buyurdu ki: Sizin hak ettiğinizden bir şey eksilttim mi? Dediler ki: Hayır. Buyurdu ki: Bu da benim lütfumdur, dilediğime ihsan ederim.” Buhari rivayet etmiştir.

Allah’ın rahmetinin indiği, günahların bağışlandığı, derecelerin yükseltildiği bu mevsimler yine Allah’ın lütfu olarak her yıl tekrarlanır.

İşte bu faziletli mevsimlerden biri de içinde bulunduğumuz ve kendine mahsus faziletlere sahip Ramazan ayında bulundan Kadir Gecesidir. Kadir Gecesi de ümmet-i muhammed’in hususiyetlerindendir. Zira ve fazilet ve üstünlüğü Kur’an’dan alır ki Kur’an bu ümmete indirilmiş son kitaptır.

Binaenaleyh Müslüman’ın Kadir Gecesi’nin mahiyetini bilmesi, kadrini kıymetini hakkıyla takdir etmesi, faziletine nail olmak için sa’y-u gayret içinde olması, diğer taraftan Ramazan’ın geçmiş günlerinde varsa kaçırmış olduğu faziletli amelleri bu gecenin bereketinden istifade ederek tedarik etmesi, ahireti namına ihmal etmemesi gereken bir vazifedir.

Bu çerçevede bizler de -acizâne- belki bu gecenin faziletinden nasiplenmeye vesile olur, Kadir Gecesi’nin ihyası hasletlerinden sayılır ümidiyle bu gece ile alakalı bazı hususları, değerli dost ve kardeşlerin de değerli teveccühleri ile kaleme almak istedik. Ümit ederiz ki okuyup da -her ne kadar ayet ve hadisler müstesna okunmaya değer bir şey ihtiva etmese de- bizi duasına katan bir kardeşimizin Allah katındaki makbul duasında yer alırız. Allah’u Teala ümmet-i muhammedi bu gecenin faziletinden istifade etmeye muvaffak etsin. Bu geceyi bütün dert, hastalık, afet, işgal ve de Allah’ın şeriatına muhalif her şeyden kurtuluşa vesile olsun.

KADİR GECESİ

1. Bu isimle anılmasının hikmeti: “Kadr” kelimesinin lügatte birçok manası vardır. Miktar, ölçü, değer bu manalardan birkaçıdır. Buna bağlı olarak alimler bu geceye Kadir Gecesi denmesinin sebebi ile alakalı farklı izahlar yapmışlardır. Bu izahları şöyle sıralayabiliriz:

 

1. Kadr, azametten gelir. Zira bu gece, muazzam bir gecedir.
2. Kadr, daralma manasındadır. Zira bu gece, yeryüzüne o kadar çok sayıda melek nazil olur ki, yeryüzü meleklere dar gelir.
3. Kadr, takdir manasındadır. Zira bir yıl içinde olacak olaylar, bu gece takdir edilip yazılır. Buradaki takdir, ezeli takdirden farklı olan yıllık takdirdir. Allah’u Teala şöyle buyurur: Onda (o mübarek gecede) her hikmetli iş belirlenir. Duhan, 4.
4. Kadr, değer manasındadır. Zira bu gecenin değeri, bin yıla bedeldir.

 

2. Kadir Gecesi’nin fazileti:

Bu gecenin faziletini ismiyle müsemma sure-i celile’nin ayetlerini esas alarak şöyle sıralayabiliriz:

1. Kur’an-ı Kerim bu gece indirilmiştir. Allah’u Teala buyuruyor ki: “Şüphesiz biz onu Kadir Gecesi’nde indirdik.” Kadr, 1.
2. İbadetlerin sevabının katlanmasına vesiledir. “Kadir Gecesi’nin ne olduğunu sen nereden bileceksin?” Kadr, 2. Müfessirler Yüce Mevla’nın Kur’an’da bu üslup ile sorduğu sorularda arkasından gelen cevabın ne derece önemli bir husus olduğuna dikkat çektiğini belirtirler. Nitekim bundan sonra gelen cevap da öyledir: “Kadir Gecesi bin aydan hayırlıdır.” Kadr, 3. Yani bu gecede işlenen salih ameller bin yıl boyunca işlenen salih amellerden üstün ve daha fazla sevaba mazhardır.
3. Meleklerin yeryüzüne indiği gecedir. “Melekler ve Ruh, o gecede Rablerinin izniyle her türlü iş için inerler de inerler.” Kadr, 4. Meleklerin ve hususiyetle Cebrail’in bu gece inmesi, hayır, bereket ve fazilet vesiledir. “Rablerinin izniyle” müfessirler der ki: Melekler namaz, oruç ve taat ehlini görmek ve onları selamlamak isterler. Bunun için Rablerinden izin talep ederler. İşte bu gece onlara izin verir, onlar da bölük bölük inmeye başlarlar. Nihayetinde yeryüzü meleklerle dolar.
4. Selamet gecesidir. “O gece tan yerinin ağarmasına kadar selamdır, esenliktir.” Kadr, 5. Bu gece şerlerden, eziyetlerden uzak, ibadetlerin hayır ve iyiliklerin bol olduğu bir gecedir.
5. Mübarek bir gecedir. Yüce Mevla Duhan suresinde bu gece ile alakalı olarak şöyle buyurur: “Şüphesiz bir onu (Kur’an’ı) mübarek bir gecede indirdik.” Duhan, 3.

 

3. Kadir Gecesi’nde ibadet. Fazileti bu derece büyük olan Kadir Gecesi’nin hangi amellerle ihya edebilir ve faziletine nail olabiliriz?

 

1. Geceyi namazla geçirmek. Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre, Nebi (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Kim Kadir Gecesi’ni iman ederek ve sevabını Allah’tan bekleyerek kıyamla geçirirse, geçmiş günahları bağışlanır.” Buhari Müslim rivayet etmiştir.
2. Dua. Bu gecede yapılacak en faziletli amellerden biri de duadır. Hz. Aişe’den rivayet edildiğine göre şöyle dedi: “Dedim ki; Ey Allah’ın rasulü! Ne dersin, Kadir Gecesi’nin hangi gece olduğunu bilirsem, o gece ne diyeyim, nasıl dua edeyim? Buyurdu ki; Şöyle de: Allah’ım, şüphe yok ki sen affedicisin, affetmeyi seversin, beni affet.” Tirmizi, İbn Mace, İmam Ahmed rivayet etmiştir. Sahih bir hadistir.
3. İtikaf. İtikaf, lügat olarak bir şeye, bir yere bağlanmak, orada durmak, oradan ayrılmamak manasına gelir. Şer’an ise ibadet gayesi ile belirli bir vakit mescidde ikamet etmektir. Ebu Said El-Hudri (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Benimle itikafa girmiş olan Ramazan’ın son on günü itikafa girsin. Bu gece bana gösterilmişti. Sonra hangi gece olduğu unutturuldu. Kendimi sabahında su ve çamur içinde secde ederken gördüm. Sizler o geceyi son on günde tekli gecelerde arayınız.” Buhari ve Müslim rivayet etmiştir. İtikafta son on gün olması hâlinde Kadir Gecesi’nin idrakine önemli bir vesile olur.

MÜLAHAZA

Mevcut şartlar çerçevesinde ve de mescidlerin kapalı olmasından dolayı itikaf ibadeti evlerde yapılabilir mi?

Vakıa dört mezhebe göre itikafın mescidde olması şartı vardır. Mescid dışında itikaf ibadeti eda edilemez. Ancak mezhepler içerisinde bazı alimler günümüzün de fetva ehli alimlerden bazıları mevcut sebep çerçevesinde evlerde itikafın yapılabileceğini belirtmişlerdir.

Şöyle bir yol izlenebilir: Kişi, evinde belirli bir alanı kendine ayırsa namazlarını, ibadetlerini (Kur’an okumak, dua etmek vb.) burada icra etse, zaruri ihtiyaçlar dışında o mekândan ayrılmasa faziletli bir iş yapmış olur. Ancak bunun mescidlerdeki itikaf gibi itikaf sayılması deliller çerçevesinde zordur ancak meşru olmayan bir amel değildir bilakis salih bir ameldir.

BAYRAM NAMAZI

Bayram namazı hususunda da evlerde kılınıp kılınmayacağı konusunda alimler arasında ihtilaf vardır. Kılınabileceğini söyleyen alimlerin fetvasına bağlı olarak kişi ailesi ile beraber cemaat oluşturarak bayram namazını kılabilir.

Allah’u Teala, bizleri Kadir Gecesi’nin faziletine nail eylesin. Bu geceyi, cümle alemi etkisi altına alan veba mikrobundan (virüs) ve her türlü hastalıklardan kurtuluşa vesile eylesin. Allah’ım, sen affedicisin, affetmeyi seversin. Bizleri affeyle.

 

Hüseyin NOHUT